Γνώριζες πως……

Όταν το άτομο βρίσκεται σε οξεία φάση της νόσου η μείωση των ενεργών συμπτωμάτων επιτυγχάνεται κύρια με τη λήψη φαρμακοθεραπείας

Η κυριότερη αιτία υποτροπής νόσου στα άτομα με ΔΔ είναι η διακοπή της φαρμακοθεραπείας

Τα άτομα με ΔΔ που διακόπτουν την φαρμακοθεραπεία τους έχουν 4 φορές περισσότερη πιθανότητα για νοσοκομειακή νοσηλεία

50% των ατόμων που νοσούν από ΔΔ διακόπτουν την λήψη φαρμακοθεραπείας κατά την περίοδο που νιώθουν πως έχουν βελτιωθεί τα συμπτώματα τους

Με τη λήψη ορθής φαρμακοθεραπείας επιτυγχάνεται ταχεία αντιμετώπιση μανιακών ή καταθλιπτικών επεισοδίων και κατ΄ επέκταση σταθεροποίηση της διάθεσης

Με τη λήψη ορθής φαρμακοθεράπειας μειώνεται η πιθανότητα έκπτωσης της ποιότητας ζωής

Για την επιλογή της φαρμακοθεραπείας έχουν αναπτυχθεί κλινικές μελέτες (τεκμηριωμένη πρακτική) σε πάσχοντες με ΔΔ με στόχο ορθότερη επιλογή κάποιου φαρμάκου

Η φαρμακοθεραπεία συχνά αυξομειώνεται ανάλογα με το στάδιο της νόσου

Γνωρίζοντας τις πιθανές παρενέργειες από τη λήψη φαρμακοθεραπείας είσαι έτοιμος να τις διαχειριστείς

Γιατί να λαμβάνω φαρμακευτική αγωγή;

Τύποι μη ορθής χρήσης φαρμακοθεραπείας

Τύποι μη ορθής χρήσης φαρμακοθεραπείας

Απόλυτα φτωχή χρήση φαρμακοθεραπείας

Στην κατηγορία αυτή τα άτομα με Διπολική διαταραχή παρουσιάζονται με πλήρη άρνηση ή μη ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας. Ουσιαστικά, το άτομο που νοσεί με διπολική διαταραχή επιλέγει να μην ακολουθεί τις εισηγήσεις των επαγγελματιών υγείας ή αρνείται εντελώς να επισκεφθεί κάποιο επαγγελματία υγείας. Σε αυτή τη κατηγορία τα άτομα δεν είναι συνεπείς στα ραντεβού τους με κάποιο ψυχίατρο, έτσι δεν έχουν την δυνατότητα για αξιολόγηση, βιώνοντας παράλληλα αρκετές κοινωνικές επιπτώσεις όπως απώλεια εργασίας. Τα άτομα τα οποία εμπίπτουν σε αυτή τη κατηγορία συχνά χρειάζεται να νοσηλευτούν σε χώρους προστασίας του εαυτού τους όπως ψυχιατρική κλινική .Το ποσοστό για τους πάσχοντες με ΔΔ για αυτή τη κατηγορία είναι περίπου 10%.

Επιλεκτικά ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας

Η κατηγορία αυτή αναφέρεται στη επιλεκτικά ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας και σε συγκεκριμένες κατηγορίες φαρμάκων. Στην κατηγόρια αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή όπου είναι μερικώς ενημερωμένα για τη φύση της ΔΔ. Συγκεκριμένα, τα άτομα που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία επιλέγουν να λαμβάνουν φαρμακευτικά σκευάσματα μόνο κατά την διάρκεια των υποτροπών της διάθεσης τους απορρίπτοντας έτσι την σημαντικότητα της προφυλακτικής χρήσης της φαρμακοθεραπείας. Παράγοντες που είναι σημαντικοί να λαμβάνονται υπόψη σε αυτή τη παράμετρο είναι η ελλιπής γνώση των ατόμων με διπολική διαταραχή για τη νόσο τους, παράλληλα με το φόβο που βιώνουν για πιθανές παρενέργειες από τη λήψη της φαρμακοθεραπείας.

Διακεκομμένα ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας

Στην κατηγόρια αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή όπου έχουν την πεποίθηση ενός διαλλείματος από την λήψη φαρμακοθεραπείας. Οι περίοδοι αυτών των «διαλλειμάτων» ίσως να έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια και ίσως να εγκαταλείψουν όλα τα σκευάσματα φαρμακοθεραπείας ή μερικά. Σε αυτή τη κατηγορία συχνά ανήκουν οι πάσχοντες οι οποίοι λαμβάνουν Λίθιο. Αρκετοί πάσχοντες δεν εγκαταλείπουν την λήψη Λιθίου αλλά ούτε την λαμβάνουν πως τους συνιστάται από την θεράπον ιατρό τους. Μάλιστα, ορισμένοι πάσχοντες μαθαίνουν πως να κρύβουν τη μη ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας, λαμβάνοντας έτσι υψηλές δόσεις σταθεροποιητών διάθεσης πριν από τον έλεγχο επίπεδων ορού στο αίμα με όλους τους κίνδυνους που συνεπάγονται.

Αργή προσκόλληση στη λήψη φαρμακοθεραπείας

Στη κατηγόρια αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή τα οποία δυσκολεύονται να αποδεκτού τη νόσο τους και παράλληλα τη λήψη φαρμακοθεραπείας. Έτσι βρίσκονται σε άρνηση και επιλέγουν να αρχίσουν να λαμβάνουν φάρμακα μετά από μερικές υποτροπές νόσου.

Αργά φτωχή προσκόλληση στη φαρμακοθεραπεία

Στη κατηγορία αυτή συνήθως ανήκουν οι πάσχοντες οι οποίοι μετά από 2-3 χρόνια ορθής χρήσης φαρμακοθεραπείας ξεκινούν να εγκαταλείπουν τη λήψη σταθεροποιητών διάθεσης χωρίς να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία.

Κατάχρηση φαρμακοθεραπείας

Στην κατηγορία αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή τα οποία κάνουν χρήση περισσότερων σκευασμάτων από τα αναμενόμενα. Στην κατηγορία αυτή συνήθως ανήκουν άτομα τα οποία παράλληλα είναι εξαρτημένα από ψυχοδραστικές ουσίες ή νοσούν επίσης από κάποια διαταραχή προσωπικότητας. Η πιο συχνή κατάχρηση είναι οι βενζοδιαζεπίνες, τα αντικαταθλιπτικά, ακόμα και αντιψυχωσικών σκευασμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι μερικά άτομα με διπολική διαταραχή επιλέγουν να λαμβάνουν περισσότερα σκευάσματα από αυτά που έχουν συνταγογράφηθεί λόγω της ανυπομονησίας τους για βελτίωση της ψυχικής τους κατάστασης.

Σύνηθες φαρμακοθεραπεία για την Διπολική διαταραχή

Στόχος της λήψης της φαρμακοθεραπείας είναι η σταθεροποίηση της διάθεσης. Η συνταγογράφηση πραγματοποιείται εξατομικευμένα μετά από αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη παραμέτρους όπως ηλικία, στάδιο νόσου, εμπειρία με την νόσο. Με τον συνδυασμό φαρμακοθεραπείας και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων έχει φανεί ερευνητικά πως τα άτομα με διπολική διαταραχή μπορούν να ζήσουν μια παραγωγική ζωή.

Α

Θεραπεία διαχείρισης επεισοδίων υποτροπής

Τα επεισόδια υποτροπής της διπολικής διαταραχής μπορεί να είναι: μανίας, υπομανίας, κατάθλιψης και μικτά

Κατηγορίες φαρμάκων

Σημείωση: Τα φάρμακα χρήζουν παρακολούθησης για την διαχείριση τυχών παρενεργειών

Β

Θεραπεία συντήρησης

Η θεραπεία συντήρησης είναι σημαντικό να γίνεται συστηματικά έτσι ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες υποτροπών νόσου. Επιλέγεται το φάρμακο το οποίο θα οδηγήσει τον πάσχοντα σε λιγότερες παρενέργειες.

Συστήνουμε να μην τροποποιείται την δοσολογία ή μην διακόπτεται την φαρμακοθεραπεία πριν έρθετε σε επαφή με κάποιο επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Φάρμακα εκλογής
Α) Λίθιο (εάν πιθανολογείται καλή συμμόρφωση στο μέλλον)
Β) Βαλπροϊκό

Γ

Άλλα φάρμακα τα ποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν

  • Βενζοδιαζεπίνες (Μείωση άγχους καταστολής)
  • Αντικαταθλιπτικά (Μπορούν να δοκιμαστούν σε ανθεκτικό καταθλιπτικό επεισόδιο)

Σημείωση:
Σε ειδικούς πληθυσμούς όπως: Έγκυες ,ηλικιωμένοι, θηλάζουσες Θα πρέπει να γίνει αξιολόγηση και τροποποίηση της θεραπευτικής προσέγγισης.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικές θεραπείες σε επεισόδια μανίας / σοβαρή κατάθλιψη (ECT).

Υποτροπή νόσου

Αίτια πυροδότησης υποτροπής μανίας

1

Υπερκαταναλωση αλκοόλ ή παράνομων ψυχοδραστικών ουσιών όπως κάνναβη, κοκαΐνη

2

Να παραμείνει κανείς ξύπνιος όλο το βράδυ παραλείποντας τον ύπνο του

3

Αλλαγή του καθημερινού προγράμματος διατροφής και σωματικής άσκησης

4

Διακοπή ή παράλειψη λήψης φαρμακοθεραπείας

5

Έκθεση σε παρατεταμένους στρεσογόνους παράγοντες

Πώς να μειώσω τις πιθανότητες υποτροπής νόσου

1

Συνέχισε να λαμβάνεις τη φαρμακοθεραπεία σου ακόμα και όταν δεν βιώνεις συμπτώματα υποτροπής νόσου

2

Αύξησε τις δεξιότητες αυτό-διαχείρισης μην στηρίζεις τη διαχείριση των συμπτωμάτων αποκλειστικά στη λήψη φαρμακοθεραπείας

3

Σε περίπτωση υποτροπής νόσου οι 6 επόμενοι μήνες χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου για επαν -ενεργοποίηση συμπτωμάτων

4

Ζήτησε έγκαιρα στήριξη από υπηρεσίες ψυχικής υγείας όταν εντοπίσεις πρώιμα σημεία και συμπτώματα υποτροπής νόσου

5

Απομάκρυνε την αιτία που σε οδηγεί σε πυροδότηση πρώιμων σημείων και συμπτωμάτων υποτροπής νόσου