Γιατί να λαμβάνω φαρμακευτική αγωγή;
Τύποι μη ορθής χρήσης φαρμακοθεραπείας
Τύποι μη ορθής χρήσης φαρμακοθεραπείας
Απόλυτα φτωχή χρήση φαρμακοθεραπείας
Στην κατηγορία αυτή τα άτομα με Διπολική διαταραχή παρουσιάζονται με πλήρη άρνηση ή μη ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας. Ουσιαστικά, το άτομο που νοσεί με διπολική διαταραχή επιλέγει να μην ακολουθεί τις εισηγήσεις των επαγγελματιών υγείας ή αρνείται εντελώς να επισκεφθεί κάποιο επαγγελματία υγείας. Σε αυτή τη κατηγορία τα άτομα δεν είναι συνεπείς στα ραντεβού τους με κάποιο ψυχίατρο, έτσι δεν έχουν την δυνατότητα για αξιολόγηση, βιώνοντας παράλληλα αρκετές κοινωνικές επιπτώσεις όπως απώλεια εργασίας. Τα άτομα τα οποία εμπίπτουν σε αυτή τη κατηγορία συχνά χρειάζεται να νοσηλευτούν σε χώρους προστασίας του εαυτού τους όπως ψυχιατρική κλινική .Το ποσοστό για τους πάσχοντες με ΔΔ για αυτή τη κατηγορία είναι περίπου 10%.
Επιλεκτικά ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας
Η κατηγορία αυτή αναφέρεται στη επιλεκτικά ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας και σε συγκεκριμένες κατηγορίες φαρμάκων. Στην κατηγόρια αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή όπου είναι μερικώς ενημερωμένα για τη φύση της ΔΔ. Συγκεκριμένα, τα άτομα που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία επιλέγουν να λαμβάνουν φαρμακευτικά σκευάσματα μόνο κατά την διάρκεια των υποτροπών της διάθεσης τους απορρίπτοντας έτσι την σημαντικότητα της προφυλακτικής χρήσης της φαρμακοθεραπείας. Παράγοντες που είναι σημαντικοί να λαμβάνονται υπόψη σε αυτή τη παράμετρο είναι η ελλιπής γνώση των ατόμων με διπολική διαταραχή για τη νόσο τους, παράλληλα με το φόβο που βιώνουν για πιθανές παρενέργειες από τη λήψη της φαρμακοθεραπείας.
Διακεκομμένα ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας
Στην κατηγόρια αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή όπου έχουν την πεποίθηση ενός διαλλείματος από την λήψη φαρμακοθεραπείας. Οι περίοδοι αυτών των «διαλλειμάτων» ίσως να έχουν μεγάλη χρονική διάρκεια και ίσως να εγκαταλείψουν όλα τα σκευάσματα φαρμακοθεραπείας ή μερικά. Σε αυτή τη κατηγορία συχνά ανήκουν οι πάσχοντες οι οποίοι λαμβάνουν Λίθιο. Αρκετοί πάσχοντες δεν εγκαταλείπουν την λήψη Λιθίου αλλά ούτε την λαμβάνουν πως τους συνιστάται από την θεράπον ιατρό τους. Μάλιστα, ορισμένοι πάσχοντες μαθαίνουν πως να κρύβουν τη μη ορθή χρήση φαρμακοθεραπείας, λαμβάνοντας έτσι υψηλές δόσεις σταθεροποιητών διάθεσης πριν από τον έλεγχο επίπεδων ορού στο αίμα με όλους τους κίνδυνους που συνεπάγονται.
Αργή προσκόλληση στη λήψη φαρμακοθεραπείας
Στη κατηγόρια αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή τα οποία δυσκολεύονται να αποδεκτού τη νόσο τους και παράλληλα τη λήψη φαρμακοθεραπείας. Έτσι βρίσκονται σε άρνηση και επιλέγουν να αρχίσουν να λαμβάνουν φάρμακα μετά από μερικές υποτροπές νόσου.
Αργά φτωχή προσκόλληση στη φαρμακοθεραπεία
Στη κατηγορία αυτή συνήθως ανήκουν οι πάσχοντες οι οποίοι μετά από 2-3 χρόνια ορθής χρήσης φαρμακοθεραπείας ξεκινούν να εγκαταλείπουν τη λήψη σταθεροποιητών διάθεσης χωρίς να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία.
Κατάχρηση φαρμακοθεραπείας
Στην κατηγορία αυτή συνήθως ανήκουν τα άτομα με διπολική διαταραχή τα οποία κάνουν χρήση περισσότερων σκευασμάτων από τα αναμενόμενα. Στην κατηγορία αυτή συνήθως ανήκουν άτομα τα οποία παράλληλα είναι εξαρτημένα από ψυχοδραστικές ουσίες ή νοσούν επίσης από κάποια διαταραχή προσωπικότητας. Η πιο συχνή κατάχρηση είναι οι βενζοδιαζεπίνες, τα αντικαταθλιπτικά, ακόμα και αντιψυχωσικών σκευασμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι μερικά άτομα με διπολική διαταραχή επιλέγουν να λαμβάνουν περισσότερα σκευάσματα από αυτά που έχουν συνταγογράφηθεί λόγω της ανυπομονησίας τους για βελτίωση της ψυχικής τους κατάστασης.
Σύνηθες φαρμακοθεραπεία για την Διπολική διαταραχή
Στόχος της λήψης της φαρμακοθεραπείας είναι η σταθεροποίηση της διάθεσης. Η συνταγογράφηση πραγματοποιείται εξατομικευμένα μετά από αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη παραμέτρους όπως ηλικία, στάδιο νόσου, εμπειρία με την νόσο. Με τον συνδυασμό φαρμακοθεραπείας και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων έχει φανεί ερευνητικά πως τα άτομα με διπολική διαταραχή μπορούν να ζήσουν μια παραγωγική ζωή.
Α
Θεραπεία διαχείρισης επεισοδίων υποτροπής
Τα επεισόδια υποτροπής της διπολικής διαταραχής μπορεί να είναι: μανίας, υπομανίας, κατάθλιψης και μικτά
Κατηγορίες φαρμάκων
- Σταθεροποιητές της διάθεσης
- Λίθιο (Φάρμακο εκλογής/ ακολουθείται πρωτόκολλο παρακολούθησης )
- Αντιεπιληπτικά (Depakine)
- Αντιψυχωτικά
Σημείωση: Τα φάρμακα χρήζουν παρακολούθησης για την διαχείριση τυχών παρενεργειών
Β
Θεραπεία συντήρησης
Η θεραπεία συντήρησης είναι σημαντικό να γίνεται συστηματικά έτσι ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες υποτροπών νόσου. Επιλέγεται το φάρμακο το οποίο θα οδηγήσει τον πάσχοντα σε λιγότερες παρενέργειες.
Συστήνουμε να μην τροποποιείται την δοσολογία ή μην διακόπτεται την φαρμακοθεραπεία πριν έρθετε σε επαφή με κάποιο επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Φάρμακα εκλογής
Α) Λίθιο (εάν πιθανολογείται καλή συμμόρφωση στο μέλλον)
Β) Βαλπροϊκό
Γ
Άλλα φάρμακα τα ποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν
- Βενζοδιαζεπίνες (Μείωση άγχους καταστολής)
- Αντικαταθλιπτικά (Μπορούν να δοκιμαστούν σε ανθεκτικό καταθλιπτικό επεισόδιο)
Σημείωση:
Σε ειδικούς πληθυσμούς όπως: Έγκυες ,ηλικιωμένοι, θηλάζουσες Θα πρέπει να γίνει αξιολόγηση και τροποποίηση της θεραπευτικής προσέγγισης.
Μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικές θεραπείες σε επεισόδια μανίας / σοβαρή κατάθλιψη (ECT).
Υποτροπή νόσου
Αίτια πυροδότησης υποτροπής μανίας